Deel deze pagina via:

Eerste hulp bij vergeetachtigheid

We vergeten allemaal wel eens iets. Namen, sleutels, waarvoor u ook alweer naar de keuken liep. Misschien maakt u zich zorgen of uw vergeetachtigheid een voorbode van dementie is. Op deze pagina vindt u meer informatie over geheugensteuntjes en hulpmiddelen die u helpen in het dagelijkse leven. Maar ook over geheugentraining en het testen van uw geheugen.

Inhoud

Laatst bijgewerkt op: 18-04-2025

Voorbereiding

Het helpt om uzelf aan te leren om alles wat u doet met aandacht te doen. Wat ook helpt:

Leg uw spullen op een vaste plek.
Zeg wat u doet, hardop of in uw hoofd. ‘Ik doe nu het gas uit’, 'ik draai nu de deur op slot’.

Het duurt even voordat de gewoonte ingesleten is, maar dan hoeft u minder te zoeken. U heeft hier ook zeker baat bij als er later inderdaad sprake is van beginnende dementie. Iets aanleren is dan een stuk lastiger.

Geheugensteuntjes

Er zijn verschillende geheugensteuntjes en hulpmiddelen die uhelpen als u vergeetachtig bent of wordt.

‘Bij mijn gastoestel heb ik nu een eenvoudige (goedkope) compacte fietsverlichting op batterij liggen. Als ik de gaspit aansteek, zet ik de verlichting op knipperlicht stand en leg het lampje zo neer dat het in mijn gezicht blijft knipperen. Er is geen ontkomen aan: dit zeer aanwezige knipperlicht herinnert mij eraan dat het gas aanstaat. Ben ik klaar met koken dan schakel ik de fietsverlichting weer uit en leg hem terug bij mijn gastoestel voor de volgende keer’

Casper Koene

Tijd en dag

Als u niet meer werkt, en wat minder actief bent gaan de dagen op elkaar lijken en kunt u vergeten welke dag het is. Of u raakt misschien het gevoel van tijd kwijt. Geheugenklokken helpen om grip te houden op de tijd en de dag. Ze bestaan in verschillende vormen: klokken, horloges en timers.

Afspraken

U kunt voor het onthouden van afspraken een agenda of organizer gebruiken. Dat kan een papieren agenda zijn of een digitale agenda. Blijf dingen die u wilt onthouden opschrijven. Bij voorkeur driemaal per dag én elke dag van de week.
Agendatraining. In een agendatraining leren de deelnemers met beginnende geheugenklachten op een handige manier gebruik te maken van een agenda.U kunt op internet kijken of er een agendatraining bij u in de buurt wordt gegeven.
Een kalender of planbord ophangen. Planborden zorgen voor structuur, tijdsbesef en overzicht. Ze zijn er in verschillende soorten en maten, ook met plaatjes. Als u die op een plaats hangt waar u vaak langsloopt, ziet u welke afspraken u de komende tijd hebt.
Een briefje op de koelkast kan ook helpen om een belangrijke afspraak niet te vergeten.

Sleutels

Een bos vol sleutels, maar voor welk slot? Een sleutelherkenner zorgt er voor dat u in een sleutelbos, makkelijk de sleutel vindt die past bij een bepaald slot. U laat de sleutel in een bepaalde kleur aanmaken of u doet een gekleurd sleutelhoesje (sleutelkap) over de bovenkant van de sleutel. Dan brengt u dezelfde kleur aan bij het bijbehorende slot, bijvoorbeeld met gekleurd tape of nagellak.
Kunt u de sleutels niet vinden? Dan helpt een elektronische sleutelvinder. U plaatst een sticker op de sleutelbos en een sticker op de afstandsbedieningsknop. Wanneer u uw sleutel zoekt, drukt u op de knop met de sticker. U kunt ook een sticker bevestigen op uw brillendoos of op uw portemonnee.
Met geheugensteuntjes of herinneringsapparaten gaat u niet zonder uw sleutels of portemonnee de deur uit. Ze geven een signaal als u zonder uw belangrijke spullen naar buiten gaat.

Medicijnen

Er zijn veel hulpmiddelen die voorkomen dat u uw medicijnen vergeet in te nemen.

In een medicijndoos kunt u per dag of dagdeel de medicijnen verdelen. Als een vakje leeg is weet u ook dat u het medicijn hebt ingenomen.
Medicijndispensers bieden automatisch op de juiste momenten een zakje pillen aan in de goede samenstelling en dosering. Ze geven ook een signaal, zodat u niet vergeet pillen in te nemen.
Er zijn ook apps en medicijnhorloges die u een seintje geven als u een medicijn moet innemen.

Telefoneren

Heeft u moeite om telefoonnummers te onthouden? Op een seniorentelefoon kunt u de toetsen vaak vervangen door een foto van iemand die u vaak belt. Sommige telefoons zijn voorzien van een alarm of SOS knop die gekoppeld kan worden aan personen of instanties.
Ook een mobiele telefoon voor senioren heeft vaak voorgeprogrammeerde nummers en een noodknop.

Afvinklijstje

Heeft u moeite om te onthouden of u alle taken of stappen heeft gedaan? Hang een checklist of afvinklijstje naast bijvoorbeeld de wastafel waarop alle taken van het wassen en tandenpoetsen staan. U volgt het lijstje en controleert zo of u alles heeft gedaan wat nodig is.

Geheugentraining

Net als spieren kan het geheugen getraind worden. Geheugentraining omvat meer dan geheugenspelletjes.

Allereerst is het belangrijk voor uw geheugen om te sporten, te bewegen en sociaal actief te blijven.
Doorbreek uw vaste routine: u traint ongemerkt uw geheugen als u nieuwe dingen leert, mensen ontmoet en eropuit gaat.
Met gezelschapsspelletjes en geheugenspelletjes zet u uw hersenen aan het werk. Er zijn bordspelen zoals memory en scrabble en denkspelletjes zoals puzzelen, dammen, schaken.
En er zijn veel apps en online spelletjes te vinden op internet. Zet u deze op uw mobiele telefoon, dan heeft u ze altijd bij de hand.
In uw woonplaats worden misschien ook wel cursussen geheugentraining gegeven door de thuiszorg of een welzijnsorganisatie.

Geheugentest

Maakt u zich zorgen over uw vergeetachtigheid dan kunt u een geheugentest doen op de website van Alzheimer Nederland. Na de test weet u hoe het met uw geheugen is gesteld.
Wilt u daarna een uitgebreide alzheimer test of dementie test doen, dan kunt u hiervoor bij uw huisarts terecht. Misschien twijfelt u of u wilt starten met verder onderzoek. Op thuisarts.nl staat een keuzehulp: wel of geen onderzoek naar dementie. De keuzehulp helpt u en en uw naasten om na te denken over uw wensen, behoeften en voorkeuren. Zo bent u goed voorbereid voor een gesprek met de huisarts over verder onderzoek naar dementie.

Meer informatie

Op Thuisarts.nl: Snel dingen vergeten.
Geheugenverlies, vergeetachtigheid of dementie? op Dementie.nl
Uit onderzoek in opdracht van Alzheimer Nederland (Hoe kan een agenda je helpen bij beginnende geheugenklachten? | Alzheimer Nederland) blijkt dat mensen met beginnende dementie veel baat hebben bij het gebruik van een agenda en agendatraining.
Op de Hulpmiddelenwijzer: Hulpmiddelen bij Dementie.
Vergeetachtigheid na een beroerte of hersenletsel op Verdermethersenletsel.nl

Gerelateerde hulpmiddelen

Telefoonnummerkiezers zorgen ervoor dat u versneld een voorgekozen telefoonnummer kunt kiezen.

Tabletvergruizers verpulveren pillen en tabletten om het innemen van deze medicatie eenvoudiger te maken bij slikproblemen. Let op! Vraag altijd aan uw apotheker en arts of dit bij uw medicatie kan en mag. Tabletvergruizers heten ook wel medicijnmalers, pillenverpulveraars of crushers.

Betrouwbare informatie en uitleg over robotdieren, wat kunnen ze, waarvoor en bij wie worden ze gebruikt.

Wondzorg op afstand maakt mogelijk dat een gespecialiseerde zorgverlener het herstel van uw wond via digitale beelden of foto's op een afstand volgt. Wondzorg op afstand heet ook wel tele-wondzorg of beeldbellen bij wondzorg.

Dagstructuurrobots helpen bij uw dagplanning. Robots zorgen voor regelmaat door bijvoorbeeld dagelijkse handelingen en afspraken te onthouden en u op de juiste momenten een seintje te geven dat u iets moet doen of dat er bezoek komt.

Via Beeldschermzorg heeft u thuis een beeld- en geluidverbinding met een zorgverlener bijvoorbeeld bij chronische aandoeningen zoals COPD, hartfalen of diabetes. Zorgverleners gebruiken ook beeldschermzorg om samen met u in contact te staan met een gespecialiseerd zorgverlener, bijvoorbeeld bij wondzorg op afstand. Beeldschermzorg heet ook wel beeldzorg, telezorg of zorg op afstand.

De praatknop of geheugenknop laat na het indrukken een korte boodschap horen. U kunt deze boodschap zelf inspreken. U kunt de praatknop gebruiken als u minder goed kunt lezen of problemen met uw geheugen of denkvermogen heeft. Plaats de knop bijvoorbeeld bij de deur en hoor: heb ik mijn sleutels, mijn geld enzovoort.

Mantelzorgwoningen bieden de mogelijkheid om met een zorgvraag nog zelfstandig te wonen maar wel in de nabijheid van naasten. Mantelzorgwoningen zijn los (in de tuin) te plaatsen of aan te bouwen aan een woning.

Stelt u zich de vraag: als ik val en ik kan dan niet bij een telefoon komen, hoe zorg ik er voor dat ik snel geholpen wordt? Personenalarmering biedt een veilig gevoel door de mogelijkheid om bij een noodsituatie alarm te slaan.

Sleutelkluizen en motorsloten aan de binnenzijde van de deur bieden zorgverleners snel toegang tot de woning.

Patiëntenportalen zijn beveiligde websites met digitale diensten die zorgverleners als uw huisarts aanbieden.

Hebt u moeite om uw sleutel in het slot te krijgen omdat u het slecht ziet, trilt of te weinig kracht heeft? Sleutelhulpen helpen u om zelfstandig sloten te gebruiken. Sleutelhulp noemt men ook wunderkey, keywing, smart key of sleutel organizer. Voor op het slot is er de KeyGuide.

Medicijndozen laten in één blik zien of pillen en tabletten al ingenomen zijn. Hierdoor vermijdt u dat u een dubbele dosis neemt of een inname overslaat. De pillen en tabletten zijn ook al uit de verpakking gehaald, zodat het openmaken geen probleem oplevert, bijvoorbeeld als u weinig kracht in de handen heeft.

Vergeet u weleens genoeg te drinken? Vochtinname-regelaars houden bij hoeveel vocht u binnenkrijgt en geven een signaal als het tijd is om te drinken.

Telefoon of portemonnee vergeten? Deur valt in het slot als de sleutels nog binnen liggen? Geheugensteuntjes of herinneringsapparaten geven een signaal als u zonder belangrijke spullen naar buiten gaat. Sommige geheugensteuntjes spelen een ingesproken boodschap af als u in de buurt komt.

Een GPS systeem voor blinde, slechtziende of doofblinde mensen die met trillingen de weg wijst.

Een communicatieboek of gespreksboek helpt om een boodschap over te brengen. Iemand die moeite heeft met spreken, lezen, schrijven en begrijpen wijst in het boek plaatjes, woorden en symbolen aan die de boodschap weergeeft.

Een verzwaarde knuffel helpt kinderen en volwassenen te ontspannen. Een verzwaarde knuffel geeft een veilig gevoel en kalmeert bij onrust. De knuffel kan ook helpen bij slaapproblemen, angst, ADHD, autisme, trauma, hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid.

Een drukvest geeft een gelijkmatige druk op het bovenlichaam, vergelijkbaar met een stevige knuffel krijgen. Het werkt kalmerend en verbetert aandacht en concentratie. Het drukvest is er voor kinderen en volwassenen die bijvoorbeeld een vorm van autisme hebben. Maar ook bijvoorbeeld bij loopdrang door Dementie of de ziekte van Huntington zorgt het voor verlichting.

Tabletuitdrukkers zorgen ervoor dat u eenvoudiger pillen en tabletten uit een doordrukstrip kunt krijgen.

Via beeldbellen heeft u contact met zorgverleners of mantelzorgers als alternatief voor een huisbezoek of contact via de telefoon. Door beeldcontact krijgt bijvoorbeeld een zorgverlener een betere indruk hoe het met u gaat. Beeldbellen kan via uw smartphone of mobiele telefoon, tablet-PC of andere computer.

Dynamische armondersteuning ondersteunt bij verminderde spierkracht als gevolg van een dwarslaesie, een herseninfarct of een spierziekte. Armondersteuningen 'dragen' de armen, uw arm zweeft als het ware gewichtsloos. Het kost minder inspanning en spierkracht om uw arm(en) horizontaal, verticaal en diagonaal te bewegen en omhoog te houden.

Medicijndispensers of baxterrolhouders bieden automatisch op de juiste momenten pillen en tabletten in een medicijnrolzakje aan.

Met een voelbaar horloge of braille horloge kunt u de tijd aftasten door middel van kogeltjes en voelbare punten op de wijzerplaat. Dit hulpmiddel kunt u gebruiken als u slecht ziet én slecht hoort en een horloge dat bijvoorbeeld de tijd voorleest niet kunt gebruiken.

Wilt u niets vergeten? Organizers of (digitale) agenda's bieden houvast, tijdsbesef en overzicht aan bij werk, huishouden of persoonlijke activiteiten (dagindeling). Dit kan ook met afbeeldingen, bijvoorbeeld foto's of pictogrammen als lezen en/of schrijven lastig is.

Gerelateerde 'Handig om te doen's

Bij een verminderde arm- of beenfunctie of bij rolstoelafhankelijkheid kan het trekken aan een deurknop om een slot te openen lastig gaan. Tips, materialen en stappenplannen die u helpen bij het openen van deuren.

De Vilans Hulpmiddelenwijzer beantwoordt vragen van mensen met milde dementie die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen. Hoe voorkom ik dat ik mijn medicatie vergeet? Hoe kook ik gezond? Hoe kan ik mobiel blijven? Wat als ik moet verhuizen? Waar kan ik terecht bij vragen over geld en inkomen?

Visite ontvangen kan om diverse redenen lastig voor u zijn. Bijvoorbeeld door verminderde energie en het minder goed kunnen verdragen van prikkels. Maar ook door verminderde mobiliteit, verminderde arm- en handfunctie en beperkingen in uw denken(cognitie). Tips én een goede voorbereiding maakt visite ontvangen minder inspannend.

Problemen met prikkelverwerking kunnen onder andere voorkomen na een whiplash, bij niet aangeboren hersenletsel, hersenschudding, burn-out, MS, ADHD en autisme. U raakt bijvoorbeeld snel vermoeid of kunt de informatie niet meer goed opnemen of opslaan. Tips bij het omgaan en het verwerken van prikkels.

Iets noteren tijdens het bellen kan lastig zijn als u bijvoorbeeld maar één hand kunt gebruiken, of wanneer u het lastig vindt om twee dingen tegelijkertijd te doen (luisteren én schrijven). Tips en hulpmiddelen voor het maken van notities tijdens een telefoongesprek.

Heeft u moeite met het vasthouden van uw smartphone? Ook als u minder ziet, minder kracht, minder grip heeft of maar één hand kunt gebruiken zijn er mogelijkheden, alternatieven en hulpmiddelen om zelfstandig te uw smartphone te gebruiken.

Maakt u zich wel eens ongerust over wat er kan gebeuren als u onverwachts op de grond belandt? Dit stappenplan en enkele video's helpen u om zelfstandig van de grond terug in uw rolstoel te komen. 

Wilt u mij en anderen met een beperking in horen én zien (doofblindheid) stimuleren in onze autonomie? De tips en animatie op deze pagina kunnen u hierbij helpen. Autonomie betekent dat ik mijzelf kan zijn en mijn eigen keuzes kan maken.

Bij een verminderde arm- of handfunctie of bij rolstoelafhankelijkheid kan het sluiten van een deur lastig zijn. Tips voor het sluiten van een naar u toe en van u af draaiende deur en als u moeite heeft om de sleutel om te draaien.

Bij een verminderde arm- of handfunctie of bij rolstoelafhankelijkheid kan het openen van een deur lastig zijn. Tips voor het openen van een naar u toe en van u af draaiende deur en als u moeite heeft om de sleutel om te draaien.

Heeft u moeite weer op te staan als u op de grond bent gevallen? Of bent u bang dat u niet meer overeind kan komen? Tips, stappenplan, video’s en hulpmiddelen helpen u om zelf weer overeind te komen na een val.

Meer hulpmiddelen en 'Handig om te doen's bij:

Deuren openen en sluiten Klokkijken Medicijnen nemen Structuur aanbrengen Telefoneren Uzelf organiseren