Deel deze pagina via:

Tips voor opstaan en gaan zitten

Door een veranderde beenfunctie kan het opstaan van of gaan zitten op een stoel, bed of toilet moeilijker gaan. Onze tips, stappenplannen en ondersteunende video's op deze pagina kunnen u hierbij helpen.

Inhoud

    Inhoud

    Opstaan van een stoel/bed/toilet

    • Stap 1: Schuif naar voren in de stoel zodat u meer op het puntje komt te zitten. Dit kan in één vloeiende beweging, maar kan ook bil voor bil.
    • Stap 2: Plaats uw voeten op heupbreedte.
    • Stap 3: Zet uw voeten naar achteren.  
    • Stap 4: Zet als u dat prettig vindt de ene voet iets voor de andere voet. Dit is ook een goede manier als u van één been meer last heeft of minder kracht heeft in één been; zet dit been dan meer naar voren onder de knie en druk u op met uw 'goede’ been. 
    • Stap 5: Leg uw handen losjes op uw bovenbenen of op de armleuningen. 
    • Stap 6: Breng uw romp met een kleine zwaait naar voren en blijf recht vooruitkijken (niet naar de vloer) terwijl u opstaat. 
    • Stap 7: Sta op met uw beenkracht. Probeer te voorkomen dat u zich opdrukt met uw armen.

    In Opstaan uit stoel (ouderen) - YouTube wordt bovenstaand stappenplan gedemonstreerd.

    Gebruikt u elleboogkrukken? Kijk Met elleboogkrukken opstaan uit en zitten in een stoel - YouTube waarin wordt uitgelegd hoe u kunt opstaan en gaan zitten

    Kijk Looprek opstaan/gaan zitten - YouTube als u een looprek gebruikt.

    Opstaan met boven- of onderbeenprothese (enkelzijdig)

    • Stap 1: Schuif naar voren in de stoel. 
    • Stap 2: Zet uw gezonde voet wat naar achteren.  
    • Stap 3: Plaats de voet van uw beenprothese ook wat meer achteruit. 
    • Stap 4: U kunt een hand op de knie van uw gezonde been plaatsen of op één van beide armleuningen. 
    • Stap 5: Buig uw romp naar voren, terwijl u opstaat. 
    • Stap 6: Ga staan door uw gezonde been te strekken en gebruik tegelijkertijd ook de aanwezige strekkracht van uw andere been. 
    • Stap 7: Breng het gewicht op uw (gestrekte) prothese. 
    • Stap 8: Check indien nodig of uw protheseknie gestrekt is. 
    • Stap 9: Breng uw gewicht in het midden van beide benen. 

    Bekijk Getting Up Out of a Chair: Sit-to-Stand Transfer for Unilateral Amputees - Prosthetic Training: Ep 6 - YouTube (tot 1:14) voor een demonstratie.

    Of bekijk Getting Up Out of a Chair: Sit-to-Stand Transfer for Unilateral Amputees - Prosthetic Training: Ep 6 - YouTube als u geen looprek gebruikt (vanaf minuut 1.12)

    Opstaan met dubbelzijdige bovenbeenprothese

    • Stap 1: Schuif naar voren in de stoel. 
    • Stap 2: Plaats uw beenprothesevoeten naar voren met uw handen, voorbij uw knieën. 
    • Stap 3: Druk uzelf nu op uw handen omhoog, zodat de prothese knieën gestrekt worden. 
    • Stap 4: Sleep vanuit deze opgedrukte positie uw beenprothesevoeten richting de stoel terug. Buig hierbij uw romp voorover en houd uw neus gericht naar de grond. 
    • Stap 5: Breng nu uw lichaamsgewicht naar voren, zodat het op uw voeten komt en ga erop staan zodat de voetzolen plat op de grond komen te staan. 
    • Stap 6: Strek u uw heupen en breng uw bovenlichaam rechtop.   

    Bekijk Getting Up Out of a Chair: Sit-to-Stand Transfer for Bilateral Amputees- Prosthetic Training: Ep 7 - YouTube voor een demonstratie.

    Heeft u onderbeenprotheses? Kijk dan Getting Up Out of a Chair: Sit-to-Stand Transfer for Bilateral Amputees- Prosthetic Training: Ep 7 vanaf 2 minuut 27.

    Gaan zitten op een stoel/bed/toilet

    • Stap 1: Draai met uw rug naar de stoel en plaats de achterkant van uw onderbenen tegen de voorzijde van de stoelzitting. Voel goed dat u met de achterzijde van de beide benen contact maakt met de stoel. U weet dan dat u er goed voor staat en niet half naast de stoel gaat zitten.  
    • Stap 2: Zet eventueel uw ene hak iets onder de stoel. 
    • Stap 3: Plaats uw handen op uw bovenbenen of op de armleuningen. 
    • Stap 4: Laat uw billen nu op de zitting zakken. Gebruik uw beenkracht om uzelf af te remmen, zodat u niet in de zitting ploft. 
    • Stap 5: Schuif daarna verder achteruit op de zitting tot uw rug steun van de rugleuning heeft.  

    Bekijk Met elleboogkrukken opstaan uit en zitten in een stoel- Radboud UMC voor een instructie om te gaan zitten als u elleboogkrukken gebruikt.

    Met looprek staan en zitten- Samen Beter Thuis (vanaf minuut 1.41) toont het gaan zitten bij gebruik van een looprek.

    In Getting Up Out of a Chair: Sit-to-Stand Transfer for Unilateral Amputees - Prosthetic Training: Ep 6 - YouTube ziet u hoe u kunt gaan zitten als u een enkelzijdige onder- of bovenbeenprothese heeft met of zonder een loophulpmiddel.

    Getting Up Out of a Chair: Sit-to-Stand Transfer for Bilateral Amputees- Prosthetic Training: Ep 7 toont hoe u kunt gaan zitten met een dubbelzijdige bovenbeenprothese met of zonder loophulpmiddel.

    Gaan staan en zitten met een rolstoel

    Zit u in een rolstoel en is het niet mogelijk om actief te gaan staan? Er zijn diverse starolstoelen verkrijgbaar. Het frame van een dergelijke rolstoel kan u door een mechanisme in de staande positie brengen. Dit kan zowel op eigen kracht (met uw armen), als elektrisch (met een schakelaar). 

    Een gordel of beugel voorkomt dat u in de staande positie naar voren valt. Het is raadzaam om deze starolstoelen eerst uit te proberen en de voor- en nadelen van het gebruik op een rij te zetten m.b.v. een ergotherapeut.

    Belangrijk om te weten 

    Hou bij het opstaan en gaan zitten rekening met de volgende aandachtspunten:

    • Duw uzelf zo min mogelijk af op uw bovenbenen: de benen moeten van gebogen positie naar strek gaan en duwen op uw bovenbenen werkt dit tegen. 
    • Duw uzelf zo kort mogelijk af op de armleuningen, anders blijft uw gewicht ter hoogte van de armleuningen hangen, terwijl het boven uw voeten moet komen. 

    Alternatieven  

    • Opstaan van een stoel met een hogere zitting gaat makkelijker dan van een lage zithoogte. Opstaan van een lage, zachte bank gaat moeilijker dan van een stevige (eetkamer)stoel of bank.  
    • Een stoel met aan beide zijden een armlegger werkt makkelijker dan een bank met aan één zijde een armleuning. Heeft u een tijdelijke beperking aan uw benen, kijk dan eens of het handig is om een opklapbare tuinstoel met armleggers te gebruiken in plaats van uw (te lage) bank. 
    • Leg eventueel een plank onder een zachte zitting, waardoor er meer stevigheid ontstaat, vervang zachte kussens door stevigere of koop nieuw meubilair.  
    • Er bestaan meeneembare sta-op hulpmiddelen, die u op de zitting legt en die u omhoog brengen, zodat het opstaan en gaan zitten makkelijk gaat. Ze zijn in een standaard- en een elektrische uitvoering te koop. 
    • Voor meer houvast kunt u een ‘sta-op en zithulp’ plaatsen: het zorgt voor een handgreep en meer balans 
    • Ook een grijppaal met handgreep geeft uw meer houvast. 
    • Er zijn ook sta-op fauteuils verkrijgbaar, zowel met gasveer of elektrische opstahulp. Deze stoelen zijn te koop bij speciale winkels, maar ook bij tweedehands hulpmiddelenwinkels.  

    Informatie

    Let altijd op uw veiligheid! 

    Of bovenstaande informatie voor u een oplossing is, hangt af van uw persoonlijke situatie en mogelijkheden. 

    Raadpleeg een zorgprofessional als u advies of hulp wilt. Een ergotherapeut bijvoorbeeld helpt u bij uw keuze en adviseert hoe u de dagelijkse activiteiten zelfstandig kunt blijven doen. U vindt een ergotherapeut via de website van Ergotherapie Nederland.

    Bron

    Deze pagina is gemaakt in samenwerking met de ergotherapeuten van ErgHandig.

    Gerelateerde hulpmiddelen

    Verbandschoen

    Verbandschoenen gebruikt u als u uw voeten wilt ontzien, bijvoorbeeld na een operatie. Verbandschoenen verminderen pijn aan de voeten als gevolg van bijvoorbeeld wonden, diabetes, artritis, oedeem en vergroeiingen.

    Tilriem

    Een tilriem biedt houvast en steun bij verplaatsen, het lopen en balans houden. Een tilriem heet ook wel transferriem, flexibelt of easybelt. U kunt de riem zelf dragen, of de persoon die u ondersteunt. 

    Tillift, actief

    Actieve tilliften ondersteunen u om op te staan of te gaan liggen en te vervoeren over korte afstand.

    Sta-opstoel

    Sta-opstoelen kantelen schuin omhoog of omlaag waardoor u gemakkelijker in en uit de stoel kunt komen.

    Pakpaal

    Een pakpaal of grijppaal is een verstelbare stang die tussen vloer en plafond wordt geklemd. Via de beugel of papegaai kunt u zich optrekken of rustig gaan zitten. 

    Veerzitting voor stoelen

    Veerzittingen of sta-op kussens voor stoelen zorgen dat u gemakkelijker in en uit de stoel kunt komen.

    Optrekhulp

    Een optrekhulp of touwladder maakt zelfstandig verliggen, rechtop gaan zitten of draaien in bed minder inspannend of pijnlijk. U hoeft niet geholpen te worden. Een touwladder kan ook in de huiskamer geplaatst worden, bij een valpartij kan deze gebruikt worden om overeind te komen. 

    Handy handle, sta op hulp

    Met een handy handle, of sta op hulp, kunt u iemand naar een staande positie tillen vanuit een stoel, auto, of toilet.

    Stoel, Huntington

    Heeft u of uw naaste de ziekte van Huntington of ervaart u ongemak als pijn, decubitus en bewegingsonrust? Een Huntington-stoel biedt een prettige houding, comfort en een sta-op functie.

    Antidecubitus zitkussen

    Een antidecubitus kussen werkt drukverlagend. Deze zitkussens bieden goede ondersteuning, hebben een ademend vermogen en nemen vocht op. Zo voorkomt het kussen doorligplekken door langdurig zitten in een (rol)stoel.

    Tillift, passief

    Naast hulp bij overeind komen en verplaatsen ondersteunt een passieve tillift ook bij overschuiven (transfer) van een stoel naar het bed of van een rolstoel naar het toilet. Bovendien leent de passieve lift zich goed om mensen in een goede houding en op een goede hoogte te verzorgen. Bijvoorbeeld voor wassen van het onderlichaam, verwisselen van incontinentiemateriaal en aan- en uitkleden. Hiermee is het verzorgen minder zwaar.

    Zadelkruk

    Een zadelkruk is een sta-hulp die u ondersteunt bij strijken en koken. U blijft actief uw rug bewegen.

    Sta-stoel

    Sta-stoelen ontlasten uw benen en rug en bieden voldoende afwisseling om geen rug-, nek- en schouderklachten te krijgen.

    Tilband

    Tilbanden ondersteunen u als u zit, staat of ligt in een tillift.

    Pootverhoger

    Verhogers plaatst u onder de poten van meubels om op een veilige manier hoger te zitten of te liggen.

    Meubelverhoger

    Meubelverhogers of pootverhogers voor het ophogen van een bed, stoel en tafel.

    Aangepaste stoel

    Aangepaste stoelen, op maat gemaakt bij ernstige beperkingen

    Gerelateerde 'Handig om te doen's

    Meer hulpmiddelen en 'Handig om te doen's bij:
    Overeind komen Zitten en staan

    Deel deze pagina via:

    Betrouwbare informatie over hulpmiddelen


    De Vilans Hulpmiddelenwijzer werkt samen met ergotherapeuten en andere experts om zo betrouwbare informatie en tips voor u te verzamelen.

    De Hulpmiddelenwijzer wordt gemaakt door Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

    Over ons