Tips voor luier verschonen

Voorbereiding 

• Zorg ervoor dat alle benodigdheden binnen handbereik liggen voordat u begint. Denk aan luiers, doekjes, crèmes, kleding enzovoort. U kunt ook een luiermandje of een tas gebruiken om alles bij elkaar te houden. 
• Zorg voor commode op prettige hoogte, zodat u niet zo ver hoeft te bukken. Zodra uw kindje kan lopen, kan het met uw hulp via een trapje, stoel of opstapje zelf op de commode klimmen. Dit scheelt u tillen.  
• Hebt u moeite met staan of zit u in een rolstoel? Gebruik een onderrijdbare commode of tafel, zodat u dicht bij uw baby kunt komen en hij bijna op schoot ligt. Verschonen kan ook op schoot op een schootkussen. 
• Oefen het verschonen eventueel met een (verzwaarde) pop, voordat uw kindje geboren is. Dit kan helpen om u zelfverzekerder te voelen. Een ergotherapeut kan u hierbij helpen. 
• Probeer diverse materialen (luiers, kleding, etc.) vooraf uit, zodat u weet wat voor u werkt.
• Bij een verminderde handfunctie kan het prettig zijn om de baby op de grond of op bed te verschonen. Alleen natuurlijk als het opstaan en de baby omhoog tillen veilig kan. 
• Zorg voor een aankleedmogelijkheid in de woonkamer (aankleedkussen en luiertjes bij de tafel of aanrecht), dan hoeft u niet iedere keer heen en weer naar de babykamer. 
• Zorg ervoor dat u met uw bovenlichaam zo dicht mogelijk bij het kind bent, dan kost het de minste inspanning. Een goede houding is bijvoorbeeld uw knieën buigen, bekken kantelen (navel intrekken) en met uw bovenbenen tegen de commode aan gaan staan. De rug is nu correct recht en de afstand tot de baby is minimaal.
• Als u niet zo lang kunt staan, kunt u overwegen om een stoel gebruiken. Gebruik een stoel met een actieve zithouding. U zit zo recht en kunt de handelingen beter uitvoeren. Maak eventueel gebruik van een sta-stoel of zadelkruk. 

Materialen

• Een richtlijn voor de werkhoogte van de commode is: de bovenkant van het blad is 7 – 10 cm onder de elleboog, opgemeten als de schouders laag zijn en de arm in een hoek van 90 graden is. Tip: de 7-10 cm komt vaak overeen met de breedte van uw hand als u een vuist maakt. Plaats dus de vuist van uw andere hand onder uw 90 graden gebogen elleboog en u heeft een indicatie. Op het blad komt nog een aankleedkussen en een groeiende baby.  
• Er zijn in hoogte verstelbare commodes en commodebladen, die op eigen hoogte aan de muur gemaakt kunnen worden, eventueel met ingebouwd badje met waterafvoer. Als uw partner en u veel verschillen in lengte, kunt u er ook voor kiezen om bijvoorbeeld het blad te plaatsen op de werkhoogte van de kleinste ouder en met een extra kussen onder het aankleedkussen de werkhoogte te bereiken voor de grotere ouder. Dit werkt natuurlijk niet voor mensen waarbij één partner vanuit de rolstoel moet werken en de andere staand. 
• Een goed aankleedkussen vergemakkelijkt het aankleden en verschonen. De meeste aankleedkussens hebben aan de lange zijde opstaande randen; de baby rolt minder makkelijk van het kussen. Deze opstaande randen kunnen u echter hinderen tijdens de verzorging vanuit de rolstoel en schouderklachten veroorzaken. Ga dan op zoek naar een aankleedkussen met een lage rand aan de voorzijde. Door een speciale hoes of kussensloop om het kussen te doen vermindert u de kans dat het kind of losse spulletjes zoals een handdoek of luier er vanaf glijden. Onder het aankleedkussen kunt u een stukje antislip leggen, waardoor het kussen niet van de commode kan glijden.   
• Leg een hydrofielluier over de hoes van het aankleedkussen. Mocht er poep of andere vuiligheid op komen, dan hoeft u alleen de hydrofielluier te verschonen en niet de hele hoes. 
•  Voor grotere kinderen kan een aankleedtafel handig zijn.  

De luier verschonen

Bereid de activiteit goed voor: leg de schone luier al geopend klaar, haal al wat verschoningsdoekjes uit de verpakking, leg schone kleren klaar of maak het potje zinkzalf al open.  

• U kunt de baby met de voeten naar u toe leggen: dit heeft als voordeel dat u het kindje recht kunt aankijken, maar als nadeel dat u de beentjes van u af omhoog moet houden. Verschonen met het kind dwars voor u (zoals meest gebruikelijk) zorgt ervoor dat u niet ver hoeft te reiken. Let er wel op dat u met het optillen van de beentjes niet met uw rug draait; stap dus liever iets opzij. Ervaar zelf welke methode bij u past. 
• Verschonen van een bewegelijk kind gaat eenvoudiger als u het kind voor uzelf op de grond legt, zelf gaat zitten en één been over het kind heen legt, met uw knieholte ter hoogte van het buikje. Door met uw been lichte druk uit te oefenen kunt u verschonen zonder dat het kind kan draaien. Zo hoeft u minder kracht te zetten met uw arm. 
• Heeft u een verminderde arm- en handfunctie of bent u eenhandig? Zorg voor een (neopreen) bandje of een los (onderbroeken)elastiek dat u in de vorm van een 8 om de enkels van het kindje doet. Zo blijven de beentjes bij elkaar en voorkomt u dat ze in de luierinhoud landen. Terwijl de lussen de enkels van de baby bij elkaar houden kunt u met uw onderarm of elleboog de benen en billetjes omhoog drukken. Deze arm of de vrije andere hand kunnen nu gebruikt worden om de billetjes schoon te maken of de luier onder de billen te schuiven. 

• In de video hieronder laat een ouder met korte arm zien hoe hij een hulpje heeft bedacht om de beentjes van de baby in de lucht te houden, zodat hij zijn hand vrij heeft om te werken: 

• Benoem terwijl u bezig bent met verschonen alles wat u doet en geef ook aan wat u wilt van het kind. Zeg bijvoorbeeld: 'doe je beentjes maar omhoog; billen omhoog' enzovoorts. Na een paar weken kan een kindje al op zijn manier meehelpen, omdat het herkent wat er gaat gebeuren. Tijdens het verschonen kan het handig zijn als uw kind zelf de heupen optilt door een 'bruggetje’ te maken, zo hoeft u zelf minder te tillen. Of zelf de voetjes vast te houden, dan hebt u de handen vrij. 
• Geeft het kindje wat in de handen om te spelen, bijvoorbeeld een knisperboekje. Zo is het afgeleid en blijft het beter liggen. Als dat niet voldoende is: er bestaan ook verschoonmatten met banden en veiligheidsharnas, waardoor het kind tijdens het verschonen niet kan omrollen en u uw hand(en) vrij heeft om te verschonen. 

• Rol de baby op de zij voor het verschonen. Plaats eventueel een opgerolde handdoek om de baby op de zij te houden. Vouw de vuile luier om en stop hem zoveel mogelijk onder de baby en rol de baby dan naar de andere kant om de luier te verwijderen. Een luier aandoen kan ook door heen en weer te rollen.  
• U kunt ook proberen om de baby met zijn hoofd naar uw niet-aangedane kant te positioneren, de baby naar u toe te rollen en haar of hem met uw elleboog vast te houden terwijl u de billen afveegt. 

• Misschien vindt u het gemakkelijker om de baby met zijn hoofd naar uw niet-aangedane kant te positioneren, haar of hem naar u toe te rollen en met uw elleboog vast te houden terwijl u de billetjes afveegt. Bij het vastmaken van de luier gebruiken sommige ouders hun zwakke onderarm om de luier op zijn plaats te houden en vervolgens de luier met de andere hand vast te zetten. 
• Is het voor u lastig om de lipjes van de wegwerpluier vast te pakken? Leg lange stroken van ca. 20 cm afplakband (schilderstape) klaar en plak de strook aan een van de achterkantjes als de baby op de luier ligt. Haal hem voor over de luier langs, tot aan de andere achterflap om de luier te sluiten. Voorgevormde wasbare luiers kunt u aanpassen met lusjes.  

• Het voordeel van wasbare luiers is dat u niet steeds grote pakken luiers hoeft te kopen (en tillen). U kunt hier ook aan denken als u dit voor het milieu belangrijk vindt.  
• Gebruik washandjes met water of babyolie in plaats van billendoekjes als u op de doekjes geen goede grip hebt of de billetjes er niet goed schoon mee krijgt (vooral als de baby vast voedsel krijgt kunnen de doekjes wel eens lastig zijn).  
• Hebt u problemen met tillen? U kunt de baby ook van de vieze naar de schone luier rollen in plaats van tillen. Een breder blad kan dan handig zijn.  

Alternatieven 

• Overweeg om een luierbroekje te gebruiken in plaats van een traditionele luier. Luierbroekjes zijn eenvoudiger aan- en uit te trekken, waardoor het verschonen van een luier met één hand gemakkelijker wordt. 

Belangrijk om te weten

• Benader een revalidatiecentrum of gespecialiseerd ergotherapeut om met u mee te denken als u een oplossing op maat zoekt.

Meer informatie 

• Bekijk de verschillende hulpmiddelen voor het voeden van kind(eren) op de Hulpmiddelenwijzer. 
• Bekijk ook de hulpmiddelen voor kind(eren) vervoeren op de Hulpmiddelenwijzer. 
• Tips bij aan- en uitkleden baby en kind en tips voor flesje geven.
• Engelse gids van Spinal Outreach Team (SPOT) met tips voor baby en kinderverzorging voor ouders met een dwarslaesie. 
• Via het internet en Youtube kunt u filmpjes vinden voor het verschonen en verzorgen van kind(eren) als u in een rolstoel zit, fysiek of visueel beperkt bent.